Dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ mà kỳ họp Quốc hội thảo luận hồi cuối tháng 11 vừa qua có điểm đề xuất bắt buộc lắp thiết bị giám sát hành trình (hay còn gọi là camera giám sát hành trình) với một số phương tiện gồm “xe cơ giới, xe máy chuyên dùng”.
Quy định về lắp thiết bị giám sát hành trình đối với các loại xe cơ giới chuyên dùng tại Dự thảo Luật những ngày qua đang được dư luận hết sức quan tâm. Theo Bộ Công an, những ngày qua trên các diễn đàn mạng xã hội, nhiều người dân chưa hiểu đúng, chưa phân biệt giữa dự thảo luật với quy định pháp luật; giữa phương tiện cơ giới chuyên dụng với phương tiện cá nhân.
Thậm chí một số đối tượng cố tình bóp méo thông tin, “dẫn dắt”, “thao túng” dư luận theo hướng cơ quan quản lý nhà nước đang “làm khó” người dân.
Để người dân nắm và hiểu rõ hơn về vấn đề này, Bộ Công an đã thông tin một số nội dung.
Đầu tiên, Bộ Công an khẳng định không bắt buộc lắp thiết bị giám sát hành trình đối với các phương tiện giao thông cá nhân.
Thiếu tướng Nguyễn Văn Minh, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông cho biết đối với mô tô, xe gắn máy và xe ô tô cá nhân không yêu cầu phải lắp đặt thiết bị giám sát hành trình.
Khoản 4 Điều 33 dự thảo Luật, Chính phủ ban hành Nghị định hướng dẫn chi tiết, theo hướng: Áp dụng bắt buộc đối với một số loại hình phương tiện như xe kinh doanh vận tải, xe hợp đồng, xe ô tô đưa đón học sinh, xe quá khổ giới hạn của đường bộ, xe quá tải trọng, xe vận chuyển hàng nguy hiểm… phải lắp đặt thiết bị giám sát hành trình.
Theo thống kê của Bộ Công an, tai nạn giao thông liên quan xe kinh doanh vận tải chiếm gần 40% số vụ, trong đó nhiều vụ tai nạn gây thương vong rất lớn mà nguyên nhân chủ yếu theo phân tích của Bộ Công an là 70% liên quan vi phạm về tốc độ.
Chính vì vậy, một trong những giải pháp quan trọng để hạn chế tai nạn là các loại phương tiện này bắt buộc phải lắp camera hành trình để giám sát các hành vi vi phạm của lái xe, hành vi vi phạm của hành khách và các vi phạm về vận tải đường bộ.
Dữ liệu giám sát hành trình chưa được sử dụng hiệu quả
Theo ông Minh, xe kinh doanh vận tải, nhất là vận tải hành khách cần được xem là chủ thể đặc biệt trong bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, bởi vì nếu tai nạn giao thông xảy ra đối với các phương tiện này sẽ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng về sinh mạng của người dân.
Tuy nhiên, vấn đề đặt ra hiện nay là dữ liệu giám sát hành trình chưa được sử dụng hiệu quả do có sự chia cắt, không kết nối liên thông dữ liệu với lực lượng trực tiếp bảo đảm trật tự an toàn giao thông, vì vậy nhiều nhà xe trong thời gian ngắn vi phạm rất nhiều lần. Cá biệt có trường hợp vi phạm tốc độ hơn 300 lần/tháng nhưng không bị xử lý, ngăn chặn kịp thời.
“Nếu có sự giám sát phương tiện kinh doanh vận tải theo thời gian thực, thì chúng tôi cho rằng đã có thể ngăn chặn được, không để xảy ra nhiều vụ tai nạn thương tâm liên quan đến xe khách như vừa qua”, Thiếu tướng Nguyễn Văn Minh, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông nêu quan điểm.
Thiếu tướng Nguyễn Văn Minh thống nhất cao về sự cần thiết quy định phương tiện kinh doanh vận tải phải bảo đảm điều kiện có thiết bị giám sát hành trình trong dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Việc giám sát này, giao cho cơ quan thực hiện nhiệm vụ đảm bảo trật tự, an toàn giao thông thực hiện giám sát thực để kịp thời đình chỉ ngay, xử lý ngay những trường hợp vi phạm xảy ra, lái xe vi phạm có thể gây tai nạn cho hành khách hoặc người tham gia giao thông; đồng thời, xử lý kịp thời các lỗi vi phạm khác.
Bên cạnh đó, dự thảo Luật khuyến khích lắp đặt thiết bị giám sát hành trình đối với xe của ô tô cá nhân.
Thiếu tướng Nguyễn Văn Minh lý giải: Việc thiết bị giám sát hành trình tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong quá trình tham gia giao thông đường bộ và tăng cường sự quản lý nhà nước về trật tự an toàn xã hội, trật tự an toàn giao thông.
Tại họp báo công bố kết quả kỳ họp Quốc hội khóa XV, kỳ họp thứ 6 vào sáng 29/11/2023, Trung tướng Nguyễn Minh Đức, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội cho biết: đây là dự thảo ban đầu, các đại biểu Quốc hội đang cho ý kiến, đồng thời sẽ có khảo sát, tọa đàm đánh giá nhiều chiều; cơ quan thẩm tra có trách nhiệm phối hợp với Cơ quan soạn thảo và các cơ quan chức năng đánh giá tác động của chính sách phù hợp với điều kiện thực tế của người dân Việt Nam để quy định đảm bảo quản lý xã hội, phục vụ lợi ích của người dân.